Ik lentewentel mee.
31 dec 2012 – 685
Gedichtstaren (10)
‘Heb je
niks vrolijkers in deze toch al zo donkere dagen?’ schreef een lezer. Poëzie
laat zich niet beteugelen.
Het
rouwdicht ‘Omslag’ (nr. 678) van Anna Enquist telt verschillende clichés. Het
is niet waar dat
zij (haar dochter) dood is. En: Ik spreek haar stiekem toe. Mag het?
De dood en de rouw zijn ook clichés. Alleen voor wie het treft zijn het unieke,
niet-clichématige fenomenen.
Aan het
eind voltrekt zich de ‘omslag’, de acceptatie. Een plaats. En het besef dat
zij zich niet meer uitbreidt in mijn tijd. Uitbreiden kan figuurlijk zijn, maar ook
letterlijk. Geen moederschap, geen grootmoederschap.
30 dec 2012 – 684
Louis Lehmann
Van de zojuist overleden veelkunstenaar Louis Lehmann
heb ik niets gelezen. Misschien gaat dat nog veranderen. Wel hoorde ik zijn
naam af en toe op de VPRO-radio, maar in welk verband weet ik niet meer.
Op internet las ik dat Lehmann begin jaren zestig een
roman had voltooid, Tussen Medemblik en Hippolytushoef. Als nieuwbakken ‘Durper’, zoals
een ingezetene van Hippo heet, intrigeerde die boektitel mij meer dan
gemiddeld.
Jan Greshoff
schreef in een recensie(1964): ‘Met Medemblik, een lieflijk stadje, en Hippolytushoef, mij
onbekend, heeft dit verhaal hoegenaamd niets te maken.’
Ik word
allengs nieuwsgieriger naar het boek.
29 dec 2012 – 683
Oerknul
Het valt niet mee om reclamepost te openen, laat staan
hem te lezen.
Kom, dacht PNOzorg, laten we eens een echte
tekstschrijver inhuren. Want we zijn wel vijf jaar achtereen uitgeroepen tot
beste zorgverzekeraar van Nederland.
Beste heer Lankester, de meeste mensen vinden
zorgverzekeringen oersaai, wij niet.
Vinden mensen zorgverzekeringen oersaai? Ik weet het
niet, maar geloof het evenmin. Zorgverzekeringen zijn nodig. Klaar.
Als saaie gasten vinden we het juist leuk. Daarom
zijn we er bij PNOzorg ook heel goed in.
Met dat ‘daarom’ valt de oerknullige schrijver
definitief door de mand. Waarschijnlijk omdat hij het tekstschrijven zo leuk
vindt.
28 dec 2012 – 682
Lootje
Die 48 miljoen
van de Postcodekanjer is hier al nuttig besteed. Kinderen maken korte metten
met zo’n groot bedrag.
R. somt
haar lijstje op. Vriendje krijgt een for ever-buskaart, zus een
schoonheidssalon, moeder een complete etage voor een viltatelier en vader een
iMac plus iPhone. Zelf neemt ze zich voor om nooit meer te werken. Het begrip
van slow life
wordt door pubers altijd goed begrepen.
Op 1
januari beseffen we dat de kanjer niet onze kant op komt, maar dat we een beker
Ben & Jerry's-ijs mogen afhalen bij de plaatselijke benzinepomp. Ons lot
hangt niet aan een lootje.
27 dec 2012 – 681
Verknopen
Ik word
aangesproken door een vreemde die me drie foto’s van andere onbekenden toonde.
‘Dit zijn personen die je misschien kent.’
In het
tastbare leven zou me dit nooit overkomen. Op Twitter zijn deze
koppelaarspraktijken heel gewoon. Zo hopen de eigenaren van Twitter dat je je
gaat verknopen met wildvreemde mensen. Dan kan Twitter tegen beleggers zeggen
dat hun netwerk wéér groter is geworden en daardoor nòg meer waard.
Twitter
is een wereldwijde orgie waarbij iedereen het met iedereen doet. Ik word
uitgenodigd ‘het’ te doen met een Haagse trendwatcher, een Rotterdamse
zendermanager en een huisman. Waar zijn de dames?
26 dec 2012 – 680
Kerstmens
De wind giert om de Oosterlanderkerk. De ramen lichten
op in de donkere lucht. Binnen zijn de Wieringers samengekomen om het
kerstverhaal eigenwijs te vieren.
Maria, Jozef, de herders, de drie koningen, ze
reageren allemaal anders – eigentijdser – dan in het oorspronkelijke verhaal.
‘Zwanger worden, daar ben ik nog veel te jong voor,’ antwoordt Maria de
aartsengel. ‘Ik wil eerst een opleiding doen en van het leven genieten.’
Later komt de ommekeer. Maria ontvangt alsnog het
godskind, omdat ‘het goed voelt en dit mijn weg is’. Ze wendt zich tot het
publiek: ‘Hoe zit dat met jou, mens van nu?’
25 dec 2012 – 679
Gedichtstaren (9)
Om een
week naar te staren.
Anna
Enquist schrijft over haar verongelukte dochter.
Omslag
Nu deze
eerste dag van een nieuw jaar,
nu zonder
haar. Strijklicht grijpt
het
bevroren land. Het is niet waar
dat zij
daar in de diepte ligt, dat zij
is
weggedaan in een besneeuwde stee
van een
bij twee. Maar het is waar.
Wij
slijpen haar in steen, wij kerven
in het
hout haar naam, wij schrijven
tegen
beter weten in haar taal; ik
spreek
haar stiekem toe. IJdele onzin,
valse
vlijt. Een plaats. En het besef dat zij
zich niet
meer uitbreidt in mijn tijd.
24 dec 2012 – 678
Rauwkost
Bureau Jeugdzorg is op jacht naar de rauwkostjongen.
Want alle media zijn het erover eens dat hij slachtoffer is van grove
kindermishandeling. Hij zou al jaren ondervoed zijn. Curieus. Als hij ergens
onder lijdt is het pesten. Net als ooit Fleur en Tim.
Vroeger had je de macrobiotische voedingsleer. Daar
kon je ook kanttekeningen bij plaatsen. Kinderen zouden later kromgebeend door
het leven gaan. Ik heb ze evenwel gezond zien opgroeien.
Ook Jeugdzorg vervalt nu kennelijk in
kleine-incidentenpolitiek. Slim, want dat leidt de aandacht af van de ècht
belangrijke vraag-stukken. Seksueel misbruik, hoe stond het daar ook al weer
mee?
23 dec 2012 – 677
Eindeverhaal (2)
De mistige wind is zacht maar weinig vriendelijk. Hij
trekt zich niets aan van de vredelievendheid die we in deze einddagen van
elkaar verlangen.
Ik vouw de vilten sjaal die S. voor mij heeft gemaakt – en die ik de hele wereld aanbeveel – steviger dicht. Ik voel de warmte van mijn lichaam. Op Facebook staat: Dit is de dag om te trouwen met jezelf. Wat is daarop mijn antwoord?
Ik vouw de vilten sjaal die S. voor mij heeft gemaakt – en die ik de hele wereld aanbeveel – steviger dicht. Ik voel de warmte van mijn lichaam. Op Facebook staat: Dit is de dag om te trouwen met jezelf. Wat is daarop mijn antwoord?
Hoe was
jouw einde, vraag ik aan L., die al een bijna-doodervaring heeft gehad. Ze smikkelt
een snoepje en holt weer langs het talud. De dijk blijft het einde.
22 dec 2012 – 676
Eindeverhaal
Morituri te salutant. Zij die
gaan sterven groeten u! Zij hijsen zich in maanpakken, laten zelfgefabriceerde
onderzeevaartuigen te water, slaan hele supermarktrijen blikvoer in en wachten
tot het einde der tijden voorbij is.
Eh, voorbij? Het einde is dus geen einde? Ik snap het.
Eindelijk. Zo’n eschatologisch-esoterisch doembeeld is overigens een mooie
aanleiding om het eens over een heel andere boeg te gooien. Hoe louterend kan
een zondvloed zijn?
Het einde gaat beginnen aan zichzelf en daarna zoeken
we naar een nieuw einde. Alleen die crisis, die zit niet in het eindeverhaal.
Voor armoedzaaiers is geen plaats op de ark.
21 dec 2012 – 675
Paul Weller
Wat maakt
Britse popmuziek zo goed en zo Brits? Dat zit hem onder meer in de teksten.
Hoor Ray Davies in Is There Life After Breakfast: ‘Cheer up some, put on the kettle.’ En geef de marmelade even door.
De muziek is een lange traditie van puntige
drieminutensongs. Van The Beatles en The Stones, The Kinks en The Who, David
Bowie en Elvis Costello, XTC en Echo & The Bunnymen, Oasis en Blur....
Eergisteren speelde Paul Weller(54), ooit frontman van The
Jam, in de Melkweg. Na de eerste vlijmscherpe gitaarakkoorden voelde je: dit
wordt een prachtconcert. En dat werd het.
20 dec 2012 – 674
Kerkhof
Ik kan wel een waslijn met vetbolletjes over het hele
terras spannen. Zoveel aanloop is er bij het voederhuisje. Voordat je het weet
exploiteer je de plaatselijke vogelvoedselbank.
Vanachter het raam slaat L. de strijd rustig gade.
Venna was allang door het glas gesprongen. L. is selectiever in haar obsessies.
Een wulp of een meeuw doet haar helemaal niets, maar een kievit of een meerkoet
kan ze niet laten lopen.
N. komt binnen met een dode koperwiek. Dat was dus de raambonk
waarvan L. schrok. Vier doden in vier maanden, het groeit naar een
vogelkerkhof.
Morgen ga ik raamstickers kopen.
19 dec 2012 – 673
Sjoemelen
In 80% van de gemeenteraden en provinciale staten is
het afgelopen jaar sprake geweest van gesjoemel door publieke ambtsdragers.
We
kunnen ons heel erg boos maken over het feit dat Berlusconi bezig is met een
terugkeer op het politieke toneel. Maar we kunnen nog steeds niet toegeven dat
we zelf geen haar braver zijn.
Hoeveel kopieën zijn er niet in omloop van Jos van
Rey, de Roermondse godfather bij wie het geld steevast
de voordelige kant op stroomt en die gul doneerde in de verkiezingscampagne van
staatssecretaris Weekers?
Eén ding is zeker. De tijd dat ambtenaren ‘saai’ waren
is voorbij.
18 dec 2012 – 672
Het Grote Boek van Merel
Ik lees N. weer eens voor uit Het Grote Boek van
Merel, ons favoriete kinderboek. Daar ben je nooit te oud
voor.
Merel moet sap en beschuitjes op bed brengen want pap
en mam liggen ‘ziek’ op bed. Ze zeuren net zo lang tot Merel er gek van wordt.
Heerlijk herkenbaar beschrijft Rindert Kromhout het gezinsleven van alledag.
Op de radio hoorde ik hem vertellen dat hij homo is.
Zou hij kinderen hebben? Of put hij inspiratie uit zijn kindertijd?
N. over een leraar: ‘Hij praat gay
maar hij is het niet.’ Kromhout ìs gay maar zo
schrijft hij niet.
17 dec 2012 – 671
Achterstand
De staat der Nederlanden – wij dus met z’n allen –
heeft een meevallertje. Er is bijna 4 miljard euro opgehaald met de veiling van
nieuwe frequenties voor telefonie. Da’s een hoop geld voor een hoop lucht.
Wat zullen wij eens met die meevaller gaan doen? En
met ‘wij’ bedoel ik de drie- tot vijfhonderdduizend huishoudens in het
buitengebied die geen glasvezelkabel hebben. De achterlijkheid van het
platteland mag dan zo goed als achterhaald zijn, qua infrastructuur blijft de
achterstandspositie dagelijks voelbaar.
De technologische snelheid die ik hier
met ADSL had verworven, brokkelt af. Alles wordt trager. Behalve de wind.
16 dec 2012 – 670
Schrijversdroom
Willy Loman, de hoofdpersoon uit Dood van een
handelsreiziger van Arthur Miller (1949), geloofde in de
Amerikaanse droom. Aan het eind van zijn werkende leven komt hij erachter dat
die droom voor hem onbereikbaar is gebleven. Sterker nog, hij staat aan de rand
van een faillissement.
Zou ik op dezelfde manier, tegen beter weten in,
geloven in de schrijversdroom? Met een doos vol boeken rijd ik langs
verschillende boekhandels in de kop van Noord-Holland. Alleen al de namen zijn
een bezoek meer dan waard. Plukker & Stumpel, voor al uw particuliere
recherche-opdrachten. Discretie verzekerd.
Wanted! 100 woorden van Wieringen.
15 dec 2012 – 669
Meekeepen
Voor veel
voetballiefhebbers van de oudere stempel blijft de WK-finale van 1974 een traumaatje.
‘We’ verloren met 2-1 van Duitsland.
Laatst
zag ik de beslissende goal van Gerd Müller weer op televisie. Ik denk dat ik
hem wel honderd keer heb gezien. Toch viel me de laatste keer wat nieuws op.
Misschien kwam het wel omdat het traumaatje me altijd enigszins had verblind.
Keeper
Jan Jongbloed had de bal die over de lijn sukkelde, gewoon moeten hebben.
Jongbloed was een meevoetballende keeper. In de finale misten we een
meekeepende keeper.
Over die
wedstrijd zal het laatste woord nooit gezegd worden.
14 dec 2012 – 668
Boek!
En toen
was het boek er. Na een dag wachten en een avond mopperen.
Ik snijd
een doos open en haal er twee exemplaren uit. S. en ik gaan aan de keukentafel
zitten. 100 Woorden van Wieringen. Ik wrijf over het omslag. Ietwat zenuwachtig sla ik het
open. Staan de teksten recht? Komen de foto’s goed uit? Geen joekel van een
fout op pagina één? Het is goed en mooi, en zelfs meer dan dat.
Ik lees
enkele teksten. Gek, het lijkt net alsof ze niet meer van mij zijn, maar van
zichzelf. Zelfstandig trekken ze de wijde wereld in.
13 dec 2012 – 667
Zeug
Het
buurtschap Stroe is een van de meeste pittoreske plekken van Wieringen. Het
bestaat hoofdzakelijk uit een boomrijke laan met lintbebouwing. Van de oude
boerderijen zijn er nog enkele in bedrijf. Aan de kop staan – waar niet in
Nederland? – een paar boerderettes.
De enige
varkenshouder houdt er nu mee op. De gemeente is blij. ‘Het verwijderen van de
oude bedrijfsbebouwing zorgt voor een ruimtelijke verbetering in de omgeving.’
Daarmee
verdwijnt ook het vertederende schouwspel van de zeug met biggetjes die in een
weitje aan de weg scharrelden. De gemeente kiest voor spic en span, ik voor
landelijke rommeligheid.
12 dec 2012 – 666
Peilingpolitiek
Bij het
nut van peilingen tijden de verkiezingscampagne kun je al grote vraagtekens
zetten. De opiniepeilers zitten er zo naast met hun voorspellingen dat je de
uitslag ook kunt vragen aan de aap uit de mouw.
Bovendien
leiden de peilingen ertoe dat mensen denken strategisch te moeten stemmen. Met
als resultaat dat gezworen vijanden VVD en PvdA gewoon met elkaar op de Haagse
matras liggen.
Ook nu er
een kabinet is, gaat Maurice de Hond vrolijk door met peilen. Gewoon negeren,
zou ik zeggen. Toch zie je dat politici er door beïnvloed worden.
Met
peilingpolitiek los je geen crisis op.
11 dec 2012 – 665
Finaal plat
Negen uur
’s avonds bij de Coentunnel, op de terugweg van pakjesavond bij oma. Rechts
achter de auto klinkt een aanzwellend geklapper.
Ik vermoed een laagvliegende
verkeershelikopter, in verband met aangekondigde ijzel. Op de vluchtstrook
constateren we een finaal platte band.
Het
vriendje van R., op z’n achttiende bezig aan tweedekansonderwijs, heeft een
jaar autotechniek gedaan. Eendrachtig verwisselen we de band, terwijl drie
dames complimenteus toekijken.
Als we
onze handen hebben schoongemaakt met sneeuw, stopt een auto van de wegenwacht.
‘Kan ik van dienst zijn?’ vraagt de vrouw. ‘Wow, kan zij dat ook,’ zegt dochter
N. als we weer rijden.
10 dec 2012 – 664
Vooruitgangspalen
Soms valt
het mij ineens op: we leven in 2012.
Voor mij,
als kind van midden vorige eeuw, vertegenwoordigde zo’n jaartal de bijna
onvoorstelbare toekomst. Tegen die tijd zou het openbaar vervoer alleen nog
maar uit zweeftreinen bestaan, boekten we vakantiereizen naar exotische
planeten en was er een medicijn tegen elke ziekte of aandoening.
Van dat
futuristische vooruitzicht is helemaal niets terechtgekomen. De NS worstelt nog
steeds met bevroren grondwissels, Wubbo Ockels is druk met aardse duurzaamheid
en overmatig medicijngebruik maakt ongedierte alleen maar resistenter.
Niettemin
slaan we steeds nieuwe vooruitgangspalen. Nu zal in pakweg 2060 alles beter
zijn. Wellicht.
9 dec 2012 – 663
Duur
Op ijsbaan De Westfries rijd ik achter een Westfries.
Als we even afhaken van het treintje, gaat hij los.
‘Kom je hier uit de buurt? O, Wieringen? Daar komt
mijn verre voorvader vandaan. Ooit is bij Medemblik zijn vissersschuit vergaan.
Van het wrakhout heeft hij een huis gebouwd.
‘Nu woon ik zelf bij het IJsselmeer. Ik heb een huis
van acht ton laten bouwen. Vier slaapkamers en drie badkamers. Alles beneden,
dus we kunnen er oud worden. En twee BMW’s voor de deur.’
Ik denk aan 1 miljoen armen, hij aan 170.000
miljonairs. ‘Weet je hoe duur m’n schaatsen zijn?’
8 dec 2012 – 662
Ansichtkaart
De mooiste surprise komt de
volgende dag. Een laagje sneeuw. L. is door het dolle heen. Een jaar na haar
sneeuwdoop doet ze opnieuw alsof ze een primeur beleeft.
We ontmaagden het
hagelwitte pad langs de dijk. L. draaft en hapt sneeuw. Totdat haar tenen in
ijsklompjes veranderen. Ze probeert ze likkend te ontdooien. Tevergeefs. Help
me toch. Natuurlijk help ik je.
De zon stijgt tussen de
kale bomen op en laat de rietpluimen stralen. Een groepje meerkoeten peddelt
bedaard door de sloot. Onwetend van het barre weer dat in aantocht is. En van
de ansichtkaart waarin we samen figureren.
7 dec 2012 – 661
Hollandicana
Ik heb zelden zo lelijk meubilair ontmoet als in het
Amsterdamse studentencafé Gebed zonder End, in het gelijknamige steegje bij het
Rokin. De lage bordeauxrode krukken zaten abominabel. En op de biertonnen
wiebelde je glas alle kanten op. Later werd het omgebouwd tot Zeppos, dat snel
uitgroeide tot een populair eetcafé.
Sinds kort treden in het intieme bovenzaaltje
singer-songwriters op. Het jonge Canadese echtpaar Christina Martin/Dale Murray
– met een ontroerende uitvoering van Love Hurts – had in
Paradiso niet misstaan. In het voorprogramma speelde gastvrouw Marijn Wijnands,
ondersteund met de mooie stem van dochter Fien. Hollandicana puur zang. In
hartje Amsterdam.
6 dec 2012 – 660
Veldslag
Vijfentwintig
jaar speelde ik voor de Amsterdamse studentenvoetbalclub de Schollevers. Niet
dat ik zo lang gestudeerd heb. Maar ook als je je bul had bleef je er spelen.
Legendarisch,
zij het in negatieve zin, was een wedstrijd tegen de Watapana Boys. Op een
gegeven moment kon een aantal tegenstanders – knetterstoned van de joint die ze in de
rust hadden gerookt - zich niet beheersen en schopten zij de scheidsrechter van
het veld. Het was er elke week raak, maar de voetbalbond deed niets.
De dood
van de grensrechter van Buitenboys is geen incident. De laksheid van de KNVB
evenmin.
5 dec 2012 – 659
Wedstrijd
Met 100 Woorden dong ik mee naar een literaire prijs.
Voor het eerst en waarschijnlijk ook voor het laatst. Dat voornemen is
overigens niet ingegeven door het feit dat de A.L. Snijdersprijs voor korte
verhalen aan mij voorbij is gegaan. Schrijven is een wedstrijd met jezelf en
niemand anders.
De inzendingen waren zo onvergelijkbaar van stijl,
inhoud en sfeer dat welbeschouwd elke inzender verdiende te winnen. Op de paar
na die het Nederlands niet beheersen.
Ik geloof dat ik meer houd van prijzen die naar me toe
komen in plaats van andersom. Net als woorden. Dan prijs ik me gelukkig.
4 dec 2012 – 658
Skapies
Elke dag
trekken zeven boeren voorgoed de deur achter zich dicht, blijkt uit cijfers van
het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Telde
Nederland in 2000 bijna 100.000 landbouwbedrijven, nu zijn dat er nog 70.000. Oorzaken
zijn de vergrijzing, gebrek aan opvolging en te weinig opbrengst, in
willekeurige volgorde.
Er wordt
echter niet bij verteld dat landbouwbedrijven almaar groter worden. En ook niet
dat nog altijd meer dan de helft van ons land bestaat uit landbouwgrond.
Wieringen
heeft nog een handjevol echte boerenbedrijven. De rest hobbyt wat rond, het
liefst met een stuk of wat ‘skapies’. Het verleden blijft hier tellen.
3 dec 2012 – 657
Stapel
Nu de wetenschap ook het domein blijkt van oplichters
en afzetters, bekruipt mij de vraag: is er nog een vrijplaats voor
onbaatzuchtige, betrouwbare kennis?
Diederik Stapel is ongetwijfeld niet de enige die in
zijn scoringsdrift en podiumgeilheid de wetenschappelijke wetten aan z’n laars
lapte. Bij mij gingen altijd meteen de wenkbrauwen omhoog als hij weer eens
hard van stapel liep met een groteske huis-tuin-en-keukenwijsheid. Zoals: ‘Biefstukken eten leidt tot hufterig gedrag.’
‘Meisjes die veel in damesbladen neuzen zijn slechter
in wiskunde.’
Het verschil met Baron von Münchhausen is dat Stapel
door ons, de gemeenschap, werd betaald. Gaat hij ook terugbetalen?
2 dec 2012 – 656
Gedichtstaren (8)
Alleen al op de titel Vijfjarenplan
(100w nr. 648) kun je een week staren.
De ik-persoon koestert de onvoorwaardelijke liefde
voor de jij-persoon. Tegelijkertijd probeert hij dat te rijmen met de ander,
die veel ambitieuzer in het leven staat.
‘Hou jij van je capaciteiten, ik van je gebreken.’
‘Hou jij van de honderd levens die je wilde leven.
Ik hou van dat ene dat is overgebleven.
‘Ik hou van wat is. Jij van wat zou.’
Er valt het nodige te overbruggen, vandaar dat
vijfjarenplan. Ten slotte zegt hij: doe maar één ding. ‘Hou jij van mij. Ik hou van
jou.’
1 dec 2012 – 655
Abonneren op:
Posts (Atom)