Zinnen (die ertoe doen) in 2020

Schaven aan de wereld leidt niet altijd tot beschaven.

 

Ik ben het met het RIVM eens: op naar een stapsgewijze, brede immuniteit! 

 

Een anderhalvemeterverordening is overbodig in het Robbenoordbos

 

Ik heb de lockdown nooit intelligent gevonden.

 

Waar macht in het geding is, is lust vaak niet ver weg.

 

Ministers hoeven geen Übermenschen te zijn. Normaal is al gek genoeg.

 

Mijn hart mogen ze hebben. Met alle liefde. 

 

Over transparantie is de overheid nooit erg helder geweest.

 

‘Hier ben ik,’ zegt het onbeschreven boek. ‘Bedenk eens een geldig excuus waarom je niet van mij houdt.’

 

Fouten toegeven zit niet in het bestuurders-DNA.

 

31 dec 2020 – 3308

2020

Het aflopende jaar zal de geschiedenis ingaan als het coronajaar. Ik vind dat veel eer voor een sliertje erfelijk materiaal. Maar ja, als je de hele wereld ongeveer platlegt, heb je wel wat in je donder. Het geeft aan hoe kwetsbaar de mens en zijn omgeving zijn.

De Duitse psychiater Hans Keilson beschrijft in zijn boek In de ban van de tegenstander hoe hij gefascineerd raakte door de latere moordenaar van zijn ouders. Door Adolf Hitler te doorgronden en daardoor te overwinnen kon hij met zijn voortijdige vlucht uit Duitsland in het reine komen.

Ook tegenstanders horen bij het leven.

 

30 dec 2020 – 3307

Pierre Cardin (1922-2020)

In 1962-1963 behoorde Loes Hamel tot de favoriete mannequins van couturier Pierre Cardin. Straks te lezen in mijn levensverhaal van Loes. Hierbij alvast een voorproefje.

 

Loes kreeg bij Cardin meteen een hoofdrol toebedeeld. Ontwerpen deed hij het liefst direct op het lijf. En het lijf van Loes was precies wat hij zocht. Graatmager, smalle vooruitstekende schouders, kleine borsten, nauwe taille en ‘jongensknietjes’, zoals een toneeldocent uit haar jeugdjaren ooit opmerkte. Zeker een derde van de nieuwe ontwerpen werd op haar gemaakt. Waar ze zelf onzeker en soms ronduit ontevreden over was, bleek opeens gewaardeerd te worden en indruk te maken.

 

29 dec 2020 – 3306

Corona (34): Achterkant van het gelijk (2)

Volgens de socratische methode zou ik OMT-lid Diederik Gommers vragen: ‘U bent een wetenschapper en gespecialiseerd in intensive care. Kunt u vertellen wat de wetenschappelijke onderbouwing is van de lockdown waar u voorstander van bent?’

Dansleraar en aanvoerder van #Viruswaarheid Willem Engel zou ik de vraag voorleggen: ‘Hoe zeker bent u van uw eigen coronawaarheid? En hoe heeft uw dansopleiding daarbij geholpen?’

Premier Mark Rutte zou ik vragen: ‘Bij de Groninger aardbevingsschade en de kindertoeslagaffaire heeft de regering betrokkenen aantoonbaar beduveld. Waarom moeten mensen u vertrouwen in het coronabeleid?’

De antwoorden zullen niet afdoende zijn. Het gaat om de vragen.

 

23 dec 2020 – 3305

 


 

Corona (33): Achterkant van het gelijk

Vandaag bedacht ik mij: bestond dat uitstekende televisieprogramma De achterkant van het gelijk er nog maar. Daarin confronteerde oud-minister Marcel van Dam een beroepsgezelschap – artsen, rechters, televisiemakers, economen, ondernemers – met vragen en dilemma’s uit de praktijk.

De socratische methode waarvan Van Dam zich bediende en waarmee je door het stellen van vragen tot de kern komt, zou goed van pas komen in het huidige coronadebat. Voorstanders en tegenstanders van het regeringsbeleid hebben zich, lang niet altijd op basis van valide argumenten, zo hardnekkig ingegraven dat er geen ruimte meer lijkt voor bijvoorbeeld een derde, vierde of misschien wel vijfde weg.

 

22 dec 2020 – 3304


Kom hier dat ik u kus

Als de film beter is dan het boek – en verschillende recensies wezen daarop – begin ik maar met de film.

Kom hier dat ik u kus is een goed gemaakte en gespeelde Vlaamse film over pubermeisje Mona dat zich staande probeert te houden in een gezin met een tweede moeder. Als oudste (stief)dochter bewaart ze ten koste van zichzelf lange tijd de harmonie.

Ook in de relatie met haar vriend neemt ze aanvankelijk die verzorgende taak op zich. Totdat de dood van haar vader haar doet inzien dat ze nog een eigen leven heeft.

Een prachtrol van Tanya Zabarylo. Zien!

 

21 dec 2020 – 3303

Corona (32): Bewijs

‘Het vaccinatiebewijs mag geen toegangsbewijs vormen voor deelname aan de samenleving.’ Deze motie is gisteren door de Tweede Kamer verworpen, met steun van notabene PvdA en Groen Links! Wie nu nog geen grote vraagtekens zet bij het coronabeleid en hoe de regering omgaat met burgerrechten, heeft stront in de ogen.

Alleen al de mogelijkheid van een tweedeling – vergelijkingen met Zuid-Afrika en de Tweede Wereldoorlog borrelen op – past niet in een democratie. Wat werd er ook alweer over de toeslagenaffaire geconcludeerd? ‘Iedereen had er buikpijn van, maar niemand trok de stekker eruit.’

Niemand kan straks zeggen: Ich habe es nicht gewusst.

 

18 dec 2020 – 3302


 

Bloemkool

Als kind hield ik niet van bloemkool. Alleen al de geur bedierf al mijn eetlust. Tegenwoordig vind ik het prima smaken en heb ik verschillende lekkere bloemkoolgerechten paraat.

Voor een bloemkool betaal je pakweg €1,49. Begin jaren ’30 was dat wel anders. In november 1931 kwamen op de groenteveiling in het West-Friese Grootebroek 315 schuiten met 184.500 bloemkolen onder de hamer. De noodlijdende tuinders beurden amper 1,5 cent per stuk. Een paar duizend bleven onverkocht en belandden op de mestvaalt.

Omgerekend naar nu betekent dat een prijsstijging van 220x (in guldens). Voor een sociale huurwoning bedraagt die stijging ‘slechts’ 100x. 

 

17 dec 2020 – 3301


Corona (31): Vitaal

Na de discussie over vitale beroepen in coronatijd – ik zeg altijd: schrijvers zijn blijvers – is er rumoer over vitale producten. Alleen winkels met dergelijke artikelen mogen open blijven.

Is de Hema-rookworst vitaal? Dat lijkt me niet, al zullen sommigen beweren dat hij tot ons nationaal erfgoed behoort. Bovendien kan hij onderliggend lijden veroorzaken.

Iemand twitterde dat de Action open moet blijven vanwege de allergievrije billendoekjes. Verder is de drogisterij nodig voor de condooms, aangezien de lockdown aanzet tot meer vrijen.

Boekhandels mogen dan weer niet open. Lezen betekent kennisvergaring en dat vindt de regering maar lastig. Snapt u het nog?

 

16 dec 2020 – 3300

Vincent van Gogh

Het was al weer even geleden dat ik in het Van Gogh Museum was. De laatste keer was bij de geweldige tentoonstelling van David Hockney. Zijn natuurschilderingen met onder meer paarse (!) bomen zijn grotendeels door Van Gogh geïnspireerd.

Het mooie van kunst is dat je het telkens als nieuw kunt beleven. Zijn laatste vier levensjaren vertoefde Van Gogh in Frankrijk. Dat zie je terug in het licht- en kleurgebruik. Van het sombere noorden naar het lichtgevende zuiden, van grijs, groen en donkerbruin naar geel, oranje en frisblauw, je zou denken dat hij daar een gelukkig mens en kunstenaar werd.

 

14 dec 2020 – 3298

Ferro

Dochter werkt in de fondsenwerving. ‘Pap, moet jij niet nodig sponsor worden van een geleidehond voor blinden en mensen met andere beperkingen?’

Sinds een paar maanden steun ik, in de familietraditie van moeder en tantes, het KNGF Geleidehonden. De organisatie blijkt al sinds de crisisjaren (1935) te bestaan en heeft in al die jaren duizenden honden getraind en opgeleid. Zo’n training schijnt veertigduizend euro te kosten, dus alle beetjes zijn welkom.

Mijn sponsorpup is een zwarte labrador, Ferro genaamd. Regelmatig krijg ik filmpjes en verhalen toegestuurd over hoe het met mijn pleeghond gaat. Het wordt een kanjer, zeker en vast.

 

11 dec 2020 – 3297

Trien-jaar

Deze week werd ik opgefleurd door twee initiatieven die mijn linkse oudtante Trien de Haan in de schijnwerpers zullen plaatsen.

Het provinciehuis in Haarlem gaat de bestaande tentoonstelling over Noord-Hollandse verzetsvrouwen actualiseren. Niet alleen bekende namen als Hannie Schaft en de zusters Truus en Freddie Oversteegen krijgen straks aandacht, maar ook minder bekenden. Uit een lijst van zeshonderd is Trien met stip komen bovendrijven.

De jaarlijkse manifestatie van ‘Open joodse (verzets)huizen’ in begin mei zal komend jaar digitaal en landelijk plaatsvinden. Van de circa tien verhalen gaat er een over Noorderstraat 12 en de familie De Haan in Hoorn.

 

10 dec 2020 – 3296

Links-rechts (5)

De coronacrisis is ook een communicatiecrisis. Omdat de regering en haar adviseurs het publiek lang niet altijd helder, volledig en soms zelfs onjuist informeren – de grootschalige overheveling van IC-patiënten naar Duitsland? Het bleken er twee – krijgt het beleid steeds meer tegenstand. Daarmee worden de complotdenkers, die zich vooral ter rechterzijde ophouden, in de kaart gespeeld.

Een belangrijke lakmoesproef voor het vertrouwen in de overheid komt als we na het coronabal hopelijk het beleid gaan evalueren. Ik weet nu al wat Rutte c.s. zullen zeggen: ‘Onder de gegeven omstandigheden hebben we het beste gedaan.’

Fouten toegeven zit niet in het bestuurders-DNA.

 

9 dec 2020 – 3295

Links-rechts (4)

Enkele voorbeelden van overheidshandelen die bij mij en veel anderen de wenkbrauwen hebben doen fronsen.

Bij het begin van de coronacrisis sprak premier Rutte van groepsimmuniteit als streven. Logisch, leek me. Maar nog diezelfde week ontkende hij dat weer, door een oekaze van… ja van wie eigenlijk? Nu blijkt dat het wel degelijk een serieuze overweging is geweest. De kabinetsnotulen daarover worden echter geheim gehouden.

Eind maart gingen de scholen dicht, na een oproep van medisch specialisten. Zonder deugdelijke onderbouwing.

De regering spreekt consequent over ‘aantal besmettingen’. Terwijl het gaat om ‘aantal positieve tests’. Dat laatste klinkt natuurlijk minder angstaanjagend.

 

8 dec 2020 – 3294

Links-rechts (3)

De weerstand tegen het coronabeleid wordt deels gevoed door wantrouwen jegens de overheid. Klopt het wel wat de regering zegt? En kloppen de cijfers waarmee ze haar beleid onderbouwt?

Het vertrouwen in de overheid staat steeds vaker op het spel. Neem de aardbevingsperikelen in Groningen, waar bewoners al jarenlang met een kluitje het riet in worden gestuurd. Of recenter de kindertoeslagaffaire waarbij de Belastingdienst de botte bijl hanteerde.

De geschiedenis leert ons, helaas, dat overheidsbestuurders lang niet altijd de waarheid spreken of de publieke zaak in alle opzichten dienen. Die zorg zou rechts én links gedeeld moeten worden, lijkt me.

 

7 dec 2020 – 3293

Links-rechts (2)

De kritische coronahouding van rechts is niet vreemd. In die kringen wordt zo’n beetje alles van het kabinet-Rutte afgekeurd. Bovendien circuleren daar veel complottheorieën, bakerpraatjes en esoterische onzin. Consequenter zijn de libertairen die, analoog aan de conservatieve Tea Party-beweging in de VS, elke overheidsbemoeienis tot een minimum willen beperken.

De minder kritische houding van progressieveren – daartoe behoren relatief veel babyboomers, geboren tussen 1940 en 1955 – laat zich minder makkelijk begrijpen. Is deze groep in het algemeen braver geworden? Behoren ze veelal tot de risicogroep en stellen ze hun eigen gezondheid voorop? Of keren ze zich reflexmatig tegen elke rechtse opstelling?

 

4 dec 2020 – 3292

Links-rechts

Corona heeft heel wat voeten in de aarde. Neem bijvoorbeeld de scheiding tussen links en rechts, die in wezen natuurlijk arbitrair is.

In vroeger tijden was de rebel die kritisch tegenover de overheid stond, vooral in linkse kringen te vinden. Dat fenomeen had zijn oorsprong in de jaren zestig, met provo, anti-Vietnamdemonstraties en later protesten tegen kernenergie en kruisraketten.

In de coronacrisis is het vooral rechts dat zich tegen de overheid keert. Onder PVV- en FvD-aanhangers zijn proportioneel veel tegenstanders van vaccinatie, lockdown en beperking van vrijheden. Progressievere stemmers hebben op dat punt juist overwegend meer vertrouwen in de overheid.

 

3 dec 2020 – 3291

Veldwerk

In het kader van creëer je eigen coronaweerstand fiets ik in stevig tempo een rondje om Schagen. Deze westelijke uithoek van West-Friesland – wist u dat het door de Westfriese Omringdijk begrensde gebied bijna van kust tot kust loopt? – behoort ook tot het werkterrein van mijn nieuwe boek, over de crisis en armoede in de jaren dertig.

Net als destijds is deze streek nog steeds schaars bewoond. Als je het niet onaanzienlijke autoverkeer even wegdenkt, lijkt de tijd weinig vat te hebben gekregen op Barsingerhorn, Haringhuizen, Groenveld, Tolke, Stroet, Sint Maarten en Schagerbrug.

Er wonen inmiddels wel aardig wat nieuwe rijken.

 

2 dec 2020 – 3290

Corona (31): Natuurwet

Sinds vandaag is de Tijdelijke wet maatregelen covid-19 van kracht. De wet heeft een looptijd van drie maanden. Die termijn zal zeker verlengd worden, eerst met drie maanden en daarna nog verschillende keren.

Uit kanttekeningen die de Raad van State bij de eerste concepttekst van de wet maakte, kan ik opmaken dat zolang het virus onder ons is, de wet van kracht blijft. Na de tweede golf volgt een derde golf en daarna nog een of meer. Na corona komt er een volgend virus en daarna nog een of meer.

De natuur kent eigen wetten. Daar is weinig tijdelijks aan.

 

1 dec 2020 – 3289