Generatie


Schrijver ontmoet lezer. M. schreef in juni 2011: ‘Als het mag, word ik graag door u toegevoegd aan de lijst van ontvangers van deze fraaie korte verhalen.’
Als generatiegenoten blijken we veel gemeen te hebben. Vaders die in Indië aan de politionele acties deelnamen, nukkige puberdochters die naar schoolfeesten moesten gereden, spartaanse zwemlessen in het Sportfondsenbad en de aanzwellende drempelvrees bij de nadering van een Selexyz-filiaal. M. hoef ik niet uit te leggen dat idealen geen gadgets zijn.
Een generatie is een gemeenschap waar we ongewild en zonder omhaal deel van uitmaken. De collectieve geschiedenis schenkt ons begrip en troost.

31 mei 2013 – 836

Voipen


Dat ik mezelf nog eens zou bevrijden van de KPN, dat had ik niet voor mogelijk gehouden. Sinds vandaag belt onze huistelefoon niet meer via de voormalige vaderlandse telefonietrots, die ooit een half jaar nodig had om een kabel tien meter te verplaatsen.
Wij bellen nu via internet, kortweg Voip. Ik moet dan meteen denken aan Jon Voight, hoofdrolspeler van Midnight Cowboy en vader van Angelina Jolie.
Via de provider kregen we een multifunctioneel kastje - Fritz! genaamd - dat ons behendig de digitale snelweg op stuurt. Techneuten geven bij voorkeur cartooneske namen aan hun vindingen.
Fritz! is al zowat familie.

30 mei 2013 – 835

Jan Pronk


Ruud Lubbers reed tegen een paaltje, Henk Vredeling gooide een spiegelwand aan diggelen en Jan Pronk moest uit een greppel worden getakeld. Ze hadden zo ongeveer allemaal een drankprobleem, de leden van het kabinet-Den Uyl. Maar het waren ook bevlogen mannetjesputters.
Ze regeerden bovendien in een lastige tijd. De oliecrisis dwong tot versobering. De Lockheed-affaire zette de bijl aan het koningschap. En met zijn kruistocht tegen de abortuskliniek Bloemenhove wilde minister Van Agt de baas blijven in andermans buik.
Gisteren stapte Pronk gedesillusioneerd uit de PvdA. Een partij zonder denkers: ik vrees dat het weinigen aan het denken zet.

29 mei 2013 – 834

Ongemac


Ik had altijd de stellige indruk, en verkondigde dat ook hier en daar, dat de Mac de Kever was onder de PC’s. Met een Apple-computer deed je langer en stond je nooit stil. Ik heb die opvatting inmiddels drastisch moeten bijstellen.
Mijn iMac van zes jaar oud is bezig het te begeven. Alles wijst op een hardwareprobleem, zegt mijn systeembeheerder die in Eindhoven woont. Daar kan ik zelf achterkomen via een hardwaretest. Na acht uur testen komt er niets uit.
Mijn dokter zou zeggen: ik weet het niet. Het testprogramma zwijgt in alle talen. Daar wordt een mens ziek van.

28 mei 2013 – 833

Onkruiddruk


Twee berichten van het groenfront uit één courant.
De boeren hebben last van onkruiddruk. In een brief roepen ze de bermeigenaren en terreinbeheerders – provincie, waterschap, Rijkswaterstaat, Prorail – op om tijdig te maaien. Opschietend fluitenkruid, akkerdistel en krulzuring zaaien zich uit en komen tussen de gewassen terecht. Dat kost de boer extra geld en mankracht.
Landschap Noord-Holland vraagt diezelfde eigenaren om de bermbloemen juist te laten staan en met maaien te wachten tot juli. De vlinders en bijen zullen er dankbaar voor zijn. En minder maaien levert een kostenbesparing op.
Ruzie in de polder. Is daar kruid tegen gewassen?

27 mei 2013 – 832

Voetbalvirus


De voetbalbond heeft wat bedacht om de verlaten clubkantines te spekken in het naseizoen. Het 45plus-7x7-toernooi.
In de beste traditie van onze studentenclub staat Old Schollevers bij de eerste aftrap met vier man. De keeper is niet komen opdagen, de organiserende aanvoerder staat op het verkeerde sportpark en de zevende man is zojuist op Schiphol geland.
Na het manmoedig gedragen verlies raakt het team toch nog compleet en worden de vertrouwde samenspelpatronen weer zichtbaar. Net te laat om het toernooitje te winnen.
Aan het bier spreken we af: volgend jaar weer. Voetbal is een virus waar we nooit vanaf komen.

26 mei 2013 – 831

Gedichtstaren (19)


Een week lang staren naar dit gedicht van de Zuid-Afrikaanse Antjie Krog. Uit de bundel Wat de sterren zeggen (2004).

dichter wordende

op een ochtend word je wakker midden in de klank
met vocaal en klinker en diftong als voelspriet
om met aarzelende zorg de lichtste beroering
van licht en verlies in klank te ijken

om jezelf onmiddellijk geknield te vinden
boven de hoorbaar kloppende wand
van een woord – zoekend naar het precieze
ogenblik waarop een versregel volloopt in klank

wanneer de betekenis van een woord zwicht,
begint te glijden en zich eindelijk overgeeft aan geluid
van dat ogenblik af smacht het bloed naar de incantatie
van taal – de enige waarheid staat geveld in klank

de dichter dicht met haar tong
zij haalt adem – ja, diep uit haar oor

25 mei 2013 – 830

Teder


Niet de gezondheid van L. baart me zorgen. Al had ze vorige week beduidend minder eetlust. Op een terugkeer van de vreselijke ziekte ben je nu eenmaal altijd bedacht.
Nee, ik ben enigszins bezorgd over het feit dat L. niet meer zo vaak in 100 Woorden is te vinden. En dat terwijl zij vaker over de veelgeroemde dijk loopt dan ik en minstens zoveel te vertellen heeft.
Gelukkig vinden wij elkaar in deze regenachtige dagen. Als ik bij thuiskomst haar voorpootjes droogmaak, drukt zij even zachtjes haar tong op mijn hand. 
Aan die tederheid kan de lente een voorbeeld nemen.

24 mei 2013 – 829

Julian & Ruben (2)


Het belang van het kind: iedereen heeft het erover, maar in de praktijk prevaleert vaak het belang van ouders.
Hulpverleners hebben hun handen vol aan vechtscheidingen. Doorgaans hoger opgeleide ouders maken elkaar en vooral hun kinderen het leven zuur.
Kinderen worden daar gestoord van, schrijft kinderrechter Bogaards in NRC Handelsblad, hetgeen door de ouders weer als ‘onhandelbaar gedrag’ wordt weggezet. In dezelfde krant zegt forensisch psychologe De Ruiter dat hulpverleners bedacht moeten zijn op misleidende informatie. ‘Het zit altijd anders in elkaar dan op het eerste gezicht lijkt.’
Jeugzorg moet nog meer zijn best doen. Wij als ouders niet minder.

23 mei 2013 – 828

Julian & Ruben


Nu de lijkjes van Julian en Ruben zijn geborgen, buigt heel Nederland zich over de schuldvraag. De beantwoording daarvan zal veel langer duren dan de zoektocht.
Meteen wordt met een beschuldigende vinger gewezen naar Bureau Jeugdzorg. Dat jarenlang tien instanties rond dit gebroken gezin hebben gecirkeld, is pijnlijk. En dat Jeugdzorg soms grote steken laat vallen, daar weet ik alles van.
Maar dan nog: kregen de instanties de juiste informatie? Waren familieleden, buren en kennissen waakzaam genoeg? Was er voldoende aanleiding om in te grijpen?
Het zou mooi zijn als alle mensen die hielpen zoeken, zich nu opgeven als pleegouder.

22 mei 2013 – 827

Kustvolk


De man met vrouw en hond zei: ‘Ik was eens op cursus. Tijdens een wandeling zei de cursusleider: ik kan zo zien wie er van de kust komt. Die lopen met de handen diep in de zakken en een beetje voorovergebogen.’
Gisteren konden we rechtop lopen. Het was bladstil. Ik had tegen een boom willen blazen en vragen: ‘Leef je nog?’ De jas ging uit, zo zacht was het.
De zwoelheid van het bestaan werd niet bevestigd door Buienradar. 12 graden stond er op de kaart. Bij de gevoelstemperatuur stond N.V.T.
Zo’n naam heb je niet zomaar, denk ik dan.

21 mei 2013 – 826

Spijt


‘Zorg dat je geen spijt krijgt van de dingen die je niet hebt gedaan.’ Schrijver Dimitri Verhulst zag met eigen ogen hoeveel bejaarden onder die spijt gebukt gaan. Aangezien ik bij iedereen behalve de NS als senior te boek sta, komt dat voorland in zicht.
Hoewel ik het gevoel heb dat mijn einde nog niet nadert, zijn er genoeg dingen die ik graag zou doen en waarvan ik mij afvraag of ik er nog aan toekom. Ik zeg niet van welke niet gedane dingen ik nu al enige spijt heb. 
Er is nog tijd om ze te doen. Of niet?

20 mei 2013 – 825

Luilak


Om half vijf dwaalden we al door de schemering. Gympen aan voor als je hard moest hollen. De Luilak-viering was vooral een onschuldig kat-en-muisspel met de politie.
De Amstelveense goudkust bestond uit enkele straten, met de pronkerige villa van de autofamilie Pon als kopstuk. Op een paar percelen hadden ze het tuinmeubilair buiten laten staan. Dat wisselde in snel tempo van eigenaar.
Bij het laatste huis hesen we een tuinbank in de vlaggenmast. De heer des huizes die woedend in pyjama op het balkon verscheen, werd met zijn eigen tuinslang naar binnen gespoten.
De zaterdag voor Pinksteren was onze zaterdag.

19 mei 2013 – 824

Lerfst


Elk voorjaar hep z’n najaar.
Op Wieringen heeft de lente precies een weekend geduurd. Dat was voldoende om ons laantje in het groen te kleden en het fluitenkruid zijn parasols te laten uitklappen.
Op de dijk word ik vooruitgeblazen door een herfstige wester. Mijn gevoelstemperatuur nadert het nulpunt. Het deert de natuur niet. De kleine mantelmeeuw dobbert in zijn donkere jas en de tureluurs trippelen ijverig op het slik. Ik ben blij met de koeienhuid die mij al 25 jaar uit de wind houdt.
Was de boerenkool in onze moeshof maar oogstbaar. Dan wist ik wat de pot vandaag schaft.

18 mei 2013 – 823

Spotvogel


Al dagen zit er een flierefluiter in mijn tuin die ik niet kan thuisbrengen. In het uitbundige struweel had ik hem één keer een nanoseconde in mijn kijker. Blijkbaar is hij wars van publiciteit. Kom daar bij de mensch maar eens om.
Ik moest afgaan op zijn uitbundige, gevarieerde zang. Mijn gedachten gingen uit naar een spotvogel, of misschien wel een nachtegaal. Op You Tube kun je hun liedjes vergelijken. Het opvallendste verschil vind ik de klankkleur. Mocht de spotvogel de viool zijn, dan is de nachtegaal de altviool.
Ook door z’n veelvuldige herhalingen heeft de spotvogel zich inmiddels verraden.

17 mei 2013 – 822

Nuchter


De nuchterste persoon op aarde die ik ken, is mijn huisarts. Bij alles wat ze diagnosticeert, bedenkt, voorschrijft of adviseert haalt ze haar schouders op. ‘Ik weet niet of het helpt, maar probeer het eens.’ Voor mensen die hom of kuit willen, is zo’n houding ongetwijfeld frustrerend. Niet voor mensen zoals ik, die graag de betrekkelijkheid van het leven en van doktersadviezen zien.
Ook haar openingsvraag mag er zijn. ‘Wat kan ik voor je doen?’ Ze laat in het midden of er iets aan de hand is.
Zo proberen we allemaal wat. Op weg naar de gladiolen èn de dood.

16 mei 2013 – 821

Wijd dicht (2)


Eyes Wide Shut is de laatste film die Kubrick heeft gemaakt. Ik lees dat hij 65 miljoen dollar heeft gekost. Voor dat bedrag kun je twee Noord-Zuidtunnels aanleggen.
De opbrengst was 160 miljoen dollar. Een kaskraker natuurlijk, maar dat weet je niet van tevoren. De financiers moeten een grenzeloos vertrouwen hebben gehad in Kubrick. Achteraf zou ik dat ook hebben. De klasse druipt ervan af.
Het verhaal is gebaseerd op een boek van Arthur Schnitzler. De muziek is o.a. van Ligeti en van Sjostakovitsj. De huiswals van André Rieu is zelfs de eindtune. Ik merkte dat ik die bleef naneurieën.

15 mei 2013 – 820

Wijd dicht


Ik loop hopeloos achter. Met hebbedingetjes als mobiele telefoons – die van mij kan amper bellen en SMS’en – maar vooral ook als het gaat om boeken en films. Ik kom nu pas toe aan klassiekers als De Toverberg, die je voor je dertigste behoort te hebben gelezen.
Afgelopen week bekeken we de film Eyes Wide Shut(1999) van Stanley Kubrick. Die had ik, met nog een paar andere, aangeschaft na de tentoonstelling over Kubrick in Eye.
De twee prachtig spelende hoofdrolspelers – Nicole Kidman en Tom Cruise – bewegen zich op het snijvlak van droom en werkelijkheid. Ik bewoog mee.



14 mei 2013 – 819

Dankbaar


Voor het eerst in hun vierjarig bestaan zijn de fruitbomen royaal in bloei. Mijn koestering met water en mest was niet voor niets. Althans, daar ga ik van uit. Misschien waren ze op eigen kracht ook wel met hun kleuren gaan pronken.
Als ik in christelijkheid was grootgebracht, had ik iets over dankbaarheid geschreven. Maar net zo min als ik geloof in gods water dat de akkers momenteel donker kleurt, geloof ik dat de boom in dank vrucht draagt.
De boom en ik leven in symbiose, zoals mijn dochter en ik uit het biologieboek hebben opgestoken. Dat is dankbare lectuur.

13 mei 2013 – 818

Frans


Denkend aan staatssecretaris Frans Weekers, zie ik een hoofd vol zweet boven een te krap boordje. Zichtbaar heeft Frans er alles voor over om zijn functie te consolideren. Blijf zitten en verroer je niet, zegt hij tegen zichzelf, ook al heeft de Tweede Kamer allang ‘buut Frans’ geroepen.
Bestuurders hebben de neiging om eerst te ontkennen dat ze een fout hebben gemaakt. Vervolgens zeggen ze dat die fout niet hùn fout is. En als dat ook niet helpt, roepen ze dat ze die fout gaan herstellen, ook al valt er niets te herstellen. En dat alles met veel woorden Frans.

12 mei 2013 – 817

Dorpenmonitor


In De dorpenmonitor heeft het Centraal Planbureau het leven op het platteland in kaart gebracht. Er worden vier typen dorpen onderscheiden: kleine en grote dorpen, die respectievelijk dicht en ver van de stad liggen. De Wieringse dorpen vallen onder de categorie klein en afgelegen. Hier is het platteland op z’n puurst.
De monitor bevat enkele interessante bevindingen. In de kleine afgelegen dorpen zijn bewoners het gelukkigst. Ze hebben gemiddeld minder te besteden en leven vaker in een slecht onderhouden woning. Daarentegen zijn de gemeenschapsbanden er sterker en wordt er meer gevierd en gefeest.
Geluk is een hoedje, drankje en dansje.

11 mei 2013 – 816

Caravan


‘Ik wil het pas over de caravan hebben als we aan tafel zitten,’ zegt Ben tegen zijn ex Louise. Met hun twee nieuwe partners zijn ze uit eten om de boedelscheiding door te spreken.
Door een dubbele reservering moeten ze een uur wachten op een tafel. Dat is voldoende om het tussen de twee voormalige echtelieden uit de hand te laten lopen. De nieuwe partners staan erbij en kijken ernaar.
Mijn slappe komedie voor vier personen, een handjevol personeel en een tafel die niet vrijkomt gaat over de kleine en grotere irritaties van alledag. Die zijn komischer dan we denken.

10 mei 2013 – 815

Jaarmarkt


Het spookhuis was immens en griezelig, de Swingmill verboden voor 10-jarigen en in de racebaan met benzineautootjes scheurde de oudste zoon van de roemruchte advocatenfamilie triomfantelijk rond.
Vroeger was het hele Vrijthof in Maastricht gevuld met attracties. Ons dorp moet het doen met een handvol. Kermis, kraampjes en koud bier, meer is voor een jaarmarkt niet nodig.
Bij de botsauto’s zullen pubers weer om elkaar heen cirkelen. In mijn tijd bleef het bij kijken. Nu wordt er bij schemerlicht volop gezoend.
Bij de hijskraantjes proberen twee jongetjes een nep-Rolex binnen te halen. De illusie die kermis heet gaat nooit verloren.

9 mei 2013 – 814

Mensenruil


De PvdA had er veel voor over om een kabinet met de VVD te vormen. Langzamerhand wordt duidelijk hoe in het onderhandelingsspel de troeven zijn verdeeld.
Diederik Samsom is akkoord gegaan met de strafbaarstelling van illegalen. In ruil waarvoor? Voor een procentpuntje koopkracht ten behoeve van de laagste inkomens. Of een extra jaartje uitstel van het ontslagrecht.
Illegalen zijn niet te vertrouwen. Zou Marianne Vaatstra niet zijn vermoord door een asielzoeker? Als het om schuld gaat, is het eigen volk laatst.
150 jaar na afschaffing van de slavernij slaan we Afrikanen opnieuw in de boeien. De mens blijft een ruilobject.

8 mei 2013 – 813

Stilte


21.30 uur. Ik zit in de lentetuin. Lichtgroene bladsluiers tintelen in de struiken. Zojuist is de zon achter de dijk gezonken. Hij heeft een zachtroze lint verloren.
De hoge bomen zijn nog bladloos. Ze vangen te veel wind. Weldra zullen ook zij het laatste restje winter van hun takken schudden.
Ik leef in tien minuten volstrekte stilte. Op drie kwartier rijden van de ronkende Randstad. Even later klinken in de verte de opgewonden snater van een gans en de Last Post van de merel.
De ‘hoorbare stilte’, lees ik weleens. Dat is geschreven door iemand die de stilte niet kent.

7 mei 2013 – 812

Gevangen


Als je je vrienden niet de waarheid durft te vertellen, wat is die vriendschap dan waard? Daar moest ik op Bevrijdingsdag aan denken toen ik een artikel las over Guantanamo Bay.
In deze Amerikaanse gevangenis op Cuba zitten al meer dan tien jaar honderden mensen opgesloten die verdacht worden van banden met extremistische moslimgroeperingen. Ze krijgen geen eerlijk proces en worden gemarteld, ook al is bij de meesten hun onschuld aangetoond.
Nederland is een goede vriend van Amerika, zegt onze regering altijd. Waarom hebben Mark Rutte en Frans Timmermans nooit onomwonden stelling genomen tegen deze flagrante schending van de mensenrechten?

6 mei 2013 – 811

Spiegel


Uit het boek De vergelding van Jan Brokken wordt duidelijk dat veel Nederlanders nogal opportunistisch door de Tweede Wereldoorlog rommelden. Overleven en principes gaan nu eenmaal niet goed samen.
Zo gaat ook nog steeds het verhaal dat indertijd bijna niemand wist van de jodenuitroeiing. Historicus Ies Vuijsje bewees in zijn boek Tegen beter weten in (2006) het tegendeel. Anders dan Lou de Jong ons voorhield, werd er klip en klaar bericht over de Holocaust. Ook onze regering in Londen wist ervan.
Het boek van Vuisje wordt nauwelijks serieus genomen. We houden onszelf een spiegel voor, maar kijken er niet in.

5 mei 2013 – 810

Max. laadvermogen


Amsterdam loopt over van toeristen. De terrassen op de bekende locaties zitten vol. Wij lopen naar De Brakke Grond. Onderweg valt mijn oog op het nieuwe NRC-gebouw aan het Rokin. Ook mijn lijfkrant heeft, zoals elke brutale uitbater in Amsterdam, zich een deel van de stoep toegeëigend.
Wat straks de hotspot van het hoofdstedelijk journaille moet worden, is nu nog een stoffige openluchtloge met uitzicht op de bouwput van de Noord-Zuidlijn. Ook hier rijden de kranen van Max. draagvermogen. Familie van Max. laadvermogen?
Op de Dam speur ik naar een stuk karton. Een grondrecht dat met voeten werd getreden.

4 mei 2013 – 809

Kluwen


Het is begin mei en nu pas zie ik de eerste pulletjes. Zes jonge gansjes die tussen vader en moeder in zwemmen. Zo dicht op elkaar dat er geen veer tussen te steken is. Geborgenheid is bij ganzen geen rekbaar begrip.
Het zijslootje is hun voorlopig vaste verblijfplaats. Ze dobberen er rond alsof het een exclusief domein is. Stamgasten als de groep meerkoeten zijn in geen velden of wegen meer te bekennen. 
In de hoofdsloot bivakkeert een aalscholver. 
L. kijkt verbaasd hoe hij duikt en bovenkomt. Blijkbaar zit hier vis. De natuur is één grote kluwen van oorzaak en gevolg.

3 mei 2013 – 808

Grondrecht


Dochter en vader bereiden zich voor op het VMBO-examen maatschappijleer. ‘Noem een paar grondrechten,’ vraag ik. Zij begint met de vrijheid van meningsuiting en somt er daarna nog een paar op. Die zit tussen de oren, constateer ik niet zonder trots.
De Amsterdamse burgemeester Van der Laan vertelt over de arrestatie van twee vredelievende actievoerders op de Dam tijdens de kroning. Hij en zijn team waren er helemaal kapot van. Dat dit had kunnen gebeuren! ‘De vrijheid van meningsuiting is bij ons heilig.’
Hoe meer hij dat benadrukt, des te minder ik hem geloof. Hoe vertel ik het mijn dochter?

2 mei 2013 – 807

Dag van de Arbeid


De Dag van de Arbeid wordt in Nederland niet officieel gevierd. Wel in de ons omringende landen. Ik spreek uit eigen ervaring.
Als jongetje van zeven – ik woonde toen in Maastricht – stond ik op zon- en feestdagen vaak met mijn broertje nummerborden te noteren. Dat was onze playstation en hij verveelde nooit.
Hele schriftjes schreven we vol. Vooral de buitenlandse nummerborden waren gewild. Die schreven we op aparte bladzijden. Op 1 mei was het aantal Duitse, Belgische en Franse kentekens significant hoger. We voelden ons allebei de koning te rijk.
Na die arbeid smaakte de ranja extra zoet.

1 mei 2013 – 806